Колумни

Жестоките великобугарски оспорувања на македонскиот јазик на Никола Киров Мајски во 1923 – еднакви како и денешните негирања во Европарламентот

Денес се навршуваат 145 години од раѓањето на Никола Киров Трајков -Мајски (Крушево, 28. VI 1880 – Софија, 2. VIII 1962) – македонски револуционер, член на Македонската револуционерна организација, национален и просветен деец, историограф, општественик, драмски автор, поет, раскажувач, мемоарист и хроничар на Крушево. Во текот на учебната 1898/99 година во егзархиската гимназија  во Битола, […]

Денес се навршуваат 145 години од раѓањето на Никола Киров Трајков -Мајски (Крушево, 28. VI 1880 – Софија, 2. VIII 1962) – македонски револуционер, член на Македонската револуционерна организација, национален и просветен деец, историограф, општественик, драмски автор, поет, раскажувач, мемоарист и хроничар на Крушево.

Во текот на учебната 1898/99 година во егзархиската гимназија  во Битола, како член на ученичката група „Удостоените“, Мајски учествува во ученичкиот бунт против егзархиската администрација и владиката Григориј. Поради тоа е исклучен  од гимназијата. Образованието го продолжува во Солунската машка гимназија, каде што се оформува како револуционерен деец и се вклучува во Македонската револуционерна организација. По завршувањето на школувањето, во учебната 1902/3 година  станува учител во леринското село Баница. За време на Илинденското востание Никола Киров учествува како секретар на штабот на крушевските востаници. Со Никола Карев, претседателот на Крушевската република биле братучеди. Го пишува „Крушевскиот манифест“ од 6 август 1903 година.  „Крушевскиот Манифест“ се обраќа кон нехристијанското месно население во востанатите региони.  Потсетувајќи се за последните мигови на Крушевската република Мајски ќе забележи: „По наредбата на офицерот, (турската) војска помина покрај труповите на нашите борци и со истрели во воздух им одаде почит. Бахтиар дозволи паднатите на Слива да бидат прибрани од домашните и погребани според христијанските обичаи.“

По Илинденското востание, се до објавувањето амнестија Мајски останува како раководител на месниот револуционерен комитет, а потоа се враќа во леринското село Баница и работи како учител во 1905/06 година. Во предвечерието на Балканските војни, за време на посетата на Струга, Мајски дознава за ултиматумот на балканските сојузници доставен на Турција. Коментирајќи го ултиматумот и улогата на Бугарија тој ќе каже: „Кој ѓавол ја принудил да се договара со своите соседи и да упатува ултиматуми за нас, без наше знаење и желба. Зошто таа не го стори тоа во времето кога ние бевме една моќна сила, кога ВМРО се почитуваше еднакво и од Турција, и од балканските држави…? Зошто не влезе во договорни односи со Србија и Грција за заемно откажување од завојувачката политика и не побара интервенција од големите сили за правилно разрешување на македонското прашање? Какви ли расходи ќе платиме ние Македонците наспроти илуминациите на балканските држави во случај ако Турција го отфрли ултиматумот и се објави војна? Каков ли грозен можеби уште погрозен и пострашен ропски јарем од досегашниот, ќе ни наврте на вратот завојувачката политика на непријателите на борбена Македонија. Бидете проклети, о, браќа- небраќа! “ .

По војните Мајски го напушта Охрид и со целото семејство емигрира во Бугарија, каде завршува право во Софискиот универзитет. Работел како учител и финансов службеник, но не престанува со револуционерните активности. Мајски се оддава на организационо-политичка и книжевно-публицистичка дејност.  Тој е еден од организаторите на Македонската федеративна организација станува и еден од редакторите и соработниците на нејзиниот орган „Автономна Македонија“. Мајски објавува низа свои прилози, а во 1923 година во „федералистички дух“ ја објавува драмата на македонски јазик „Илинден“ во која за првпат на јавноста и го претставува „Крушевскиот манифест“. Оваа драма со поднаслов „Слики од великото македонско востание пред 1903 година“ е првиот текст печатен на македонски јазик во периодот меѓу двете светски војни. Токму јазикот на кој е напишана ќе биде повод за жесток напад на критиката врз Мајски од бугарските критичари, па дури и од членови на Централниот комитет на ВМРО. Критичарите сметале дека оваа драма требало да биде напишана на бугарски јазик, а не на „некој нечист македонски дијалект“. Го обвинувале Мајски дека прави „смел обид да создаде македонски литературен јазик, кој не постои“.

Разбрануваната бугарската интелигенција на тоа време тврдела дека „Крушевскиот манифест“ бил напишан на „прост бугарски книжевен јазик“ и оти Мајски 20 години подоцна „направил фалсификат на овој важен документ за бугарската историја“. На Бадев му пречеле обидите на Мајски својот македонски јазик да го наметне во публицистиката и политичко –правната документација. Според Бадев, ова дело е „сквернавење и насилство врз јазикот и тоа го лишува од секаква литературна вредност“. Но, оваа драма е пишувана на чист крушевски дијалект  на македонскиот јазик, со примеси на архаизми и други јазични особености.

Никола Мајски, исто така, пишува и стихови на македонски и на бугарски јазик и предлага за печат стихозбирка, што е пречекана, како и драмата, со сериозни закани од врховистите. На барањето да се даде  мислење за стихозбирката, Јордан Бадев ќе му одговори: „Си застанал да пишуваш стихови на македонски јазик, каков што не постои и каков што никогаш нема да постои. Зашто, не постои македонска нација, туку има само македонски Бугари, кои се неразделен дел од нашава нација и сите Бугари говорат на еден јазик бугарскиот! Да се тврди спротивното е безумство, а да се работи за македонска нација тоа е злосторство и предавство!Јордан Бадев, роден во Битола, бил учесник во македонското револуционерно движење, но прешол на страната на великобугарскиот врховизам и шовинизам против Македонија и се врзал за воинственото крило на Тодор Александров и Иван Михаилов, заколнатите противници и уништувачи на автентичната македонска национална кауза

Во периодот на македонските „братоубиства“, како осуден за ликвидација, Мајски ја напушта Софија и се повлекува на служба во Видин. Таму тој објавува свои литературно-мемоарски и историографски прилози. Во Софија се преселува по Втората светска војна. Воодушевен од создавањето македонска држава, неколкупати ја посетува Македонија. Пишува драмолетки на македонски јазик што и ги изведува на сцената на Крушевското братство во Софија. Починува на 2 август 1962 година, токму на Илинден, на кој што му го посвети сиот свој револуционерен живот и целото свое литературно- публицистичко творештво.

Извори: статиите „Никола Киров Мајски“ и „Драмата ‘Илинден’ на Никола Киров Мајски“ на весникот „Македонска нација“

Најнови вести од: Колумни

Преобјавен „Абецедарот“ за македонските деца во Егејска Македонија од 1925, кој е сведоштво за посебноста на македонскиот народ со својот македонски јазик

Во 1925 година се успеа преку тогашното Друштво на народи, кога не постоеше држава на македонскиот народ, да се издејствува „Абецедар“ за македонските деца во Егејска Македонија, макар и по барање на тогашна Бугарија и поради нејзините асимилаторски стремежи кон македонскиот народ. Денес, кога постои македонска држава на македонскиот народ, оваа Република Македонија, зошто да не се побара пак заштита за македонскиот јазик во Грција овој пат и од ЕУ и од Организацијата на ООН, како наследничка на некогашното Друштво на народи, па пак да се отпечати македонски овојпат „Буквар“, а не „Абецедар“ за македонските деца? Со барање и да се воведе македонскиот јазик во грчките училишта?! Правото на употреба на мајчиниот јазик е неотуѓиво право на секој народ и секое национално малцинство во Европа и светот, тоа право е загарантирано со сите европски конвенции и со конвенциите на ООН. Грција е обврзана со сите овие конвенции да ја овозможи употребата на македонскиот јазик во училиштата за македонските деца.

Во непокорена Македонија последниот збор го имаат македонскиот народ и сите други граѓани, не странците, а општините не се ничија „етничка сопственост“

Отсега натаму ќе претстои потребата за изнаоѓање нови точки на заедничко градење развој и перспектива, за создавање нова „македонска национална енергија“ во македонското национално тело. Но по овие локални избори ќе претстои нужно и неизбежно создавање нова и „македонска државна енергија“ заедно со Албанците и другите етнички заедници во смисла на заедничко градење на правецот на развојот на државата, во која сите имаат еднакви стремежи, потреби, права и интереси.

Се согласувам со Филипче – Воопшто не е лошо, напротив битна е перспективата

СДСМ оствари чиста, пефектна победа во Кривогаштани и уште во две општини во првиот круг. Има шанса уште во пар други. Во бастионот Струмица свесно беше жртвувана кралица во ликот на Костадинов

Лаен доаѓа со „европски булдожер“ во нов обид да го „раздроби“ „ѕидот“ на отпорот против бугаризацијата на македонскиот народ и држава (2)

Шпанија и Словачка во своите устави по никоја основа не предвидуваат и не дозволуваат национални малцинства, или етнички групи да можат да здобијат во нивните устави статус како „државотворни народи“, за да не им се овозможи на односните малцинства, или етнички групи, да здобијат право, согласно со меѓународното право, на територијална автономија и самоопределување до отцепување од овие две држави. Односно, право да прогласат сопствена држава на „својот дел“ од територијата на Шпанија и Словачка и потоа да ги припојат кон „своите матични држави“. Ова го истакнуваат реномирани европски и светски експерти за уставно право и политички науки. Токму тоа го бара Бугарија за „бугарските државотворци“ во Македонија, токму ова штедро го поддржуваат Урсула фон дер Лаен и ЕУ! Зошто Лаен не оди и во Шпанија и Словачка и таму да бара промени во нивните устави, па да добијат и некои од тамошните национални малцинства уставен статус како „државотворни елементи“ на Шпанија и Словачка (патем и членки на ЕУ!), па да имаат право на отцепување „свои делови“ и од териториите на Шпанија и Словачка и припојување на тие делови кон „своите матични држави“?!

Лицемерието на стратегискиот партнер на Бугарија – Германија кон Македонија и принципиелната и пријателска поддршка од Словачка (1)

Водечката германска партија АФД бара „алтернатива за Германија“ и „иднина надвор од сегашната ЕУ“, во „Европа на суверени нации.“ – не смее ли и Македонија да го бара тоа, алтернатива за Македонија, не смее ли и таа да се стреми кон „ЕУ на суверени нации“?! Патот по кој одат Словачка и другите држави од „Вишеградската група“, патот на сѐ посамостојно одлучување, иако се членки на ЕУ, треба да го следи и Македонија како кандидатка за во ЕУ.

Ако не се урне сценариото за уривање на Македонија, Македонците ќе станат бестатковинци – новите „Курди во Балканот“

Французите ги уриваат Макрон и неговата влада, ама не ја уриваат и Франција како држава, што е целта со Македонија! Се обидуваат и Германците да ги урнат германската владејачка коалиција и Мерц, ама не се стремат да ја урнат Германија како држава, што е целта со Македонија! Потребно е македонско национално и македонско државно единство во напорите за создавање услови за подобар живот за сите граѓани без оглед на етничката и политичката припадност, отфрлајќи било чии меѓународни замешателства во нашите внатрешни работи.

Макронова Франција, која се меша во внатрешните работи на многу држави, е „санстефанска маќеа“ за Македонија, а „европска мајка“ за Бугарија! (2)

Со оглед на активираното сценарио за уривање на Македонија како држава, ќе мора локалните избори на 19 октомври да бидат не само изјаснување за нови, поквалитетни локални власти и подобро функционирање на општините, туку и референдум за опстојот и просперитетот на Македонија како држава и заеднички дом за сите нејзини граѓани, без оглед на нивната етничка и политичка припадност.

Најнови вести

To top