Летната туристичка сезона се приближува, а земјите на Балканот, особено Македонија, Грција и Хрватска, се соочуваат со сериозен недостиг на работна сила во клучните сектори како угостителството, туризмот и земјоделството. И додека земјите во регионот бараат решенија за пополнување на празните позиции, не се гледаат само локалните предизвици, туку и растечката зависност од странски работници за задоволување на потребите на сезонската работна сила.
Недостиг на работна сила и одлив на кадар е проблем со кој подолго време се соочува нашата држава. Проблемот е особено изразен за време на летната сезона кога голем дел од нашите работници заминуваат на сезонска работа во регионот. Освен на Хрватска, Албанија и на Грција ѝ недостигаат 80 илјади работници во угостителството и туризмот. Македонските работодавачи велат дека недостигот ќе го пополнуваат со работници од Непал, Бангладеш, Пакистан. Велат ако нашите кувари одат во Хрватска тогаш ние треба да донесеме готвачи од Непал.
- Недостигот од работна сила ќе го решаваме со увоз на работници. Ако нашите готвачи одат во Хрватска тогаш ние треба да донесеме готвачи од Непал. Кога имате лон-производство може да ја пренесете фабриката во Бангладеш, односно таму да отворите погон бидејќи бруто платата е 200 долари. Меѓутоа ако работите угостителство или хотелиерство тоа е малку потешко. Хотелот не може да го пренесете и затоа ќе мора да донесете работници од таму, изјави за весникот ВЕЧЕР, Ангел Димитров, од Организација на работодавачи на Македонија.
Во Македонија, иако туризмот и угостителството се значајни за економијата, работодавачите со години се соочуваат со проблеми во привлекувањето и задржувањето на работната сила. Многу од домашните работници, особено во угостителството, избираат да работат во соседните земји, како Хрватска и Грција, кои нудат повисоки плати и подобри услови за работа. Работодавачите во Македонија со надеж гледаат кон увозот на работници од земји како Непал, Пакистан и Бангладеш, за да ги пополнат празните места за готвачи, келнери и други сезонски работници. Овој тренд, од една страна, ги илустрира економските предизвици на регионот, додека од друга страна, ја отсликува демографската криза која ја погодува земјата, со сè повеќе млади кои се одлучуваат да заминат во потрага по подобри животни и работни услови во странство.
Грција: 80.000 работни места чекаат да бидат пополнети
Во Грција, ситуацијата е слична, но разликата е во обемот на проблемот. Се проценува дека недостигаат дури 80.000 работници во секторот за туризам и угостителство, кои се клучни за грчката економија. Грчките работодавачи се наоѓаат во жестока конкуренција за работници, особено на туристичките острови како Крит и Родос, каде што постојано се јавуваат нови извештаи за „кражба“ на работници од конкурентите, кои нудат повисоки плати и подобри услови. Сепак, грчките власти се обидуваат да го решат проблемот преку законски и административни мерки, како што е легализацијата на околу 30.000 нерегистрирани мигранти и потпишувањето на билатерални договори со земји како Египет, Виетнам, Бангладеш и Индија за увоз на работна сила.
Од друга страна, наспроти побарувачката за работници, Грците често избираат канцелариски работни места кои не бараат работа во вечерни часови или викенди, што значително го намалува интересот за сезонски работни места во туризмот. Проблемот дополнително се влошува по пандемијата на КОВИД-19, кога многу работници ја напуштиле индустријата и се преместиле на побезбедни и помалку стресни работни места, што остави сериозна празнина во секторите кои зависат од сезонска работна сила.
Хрватска: Околу 70.000 сезонски работници потребни за туризмот
Хрватска, исто така, се соочува со сериозен недостиг на работници во угостителството и туризмот. Се проценува дека оваа година ќе бидат потребни околу 70.000 сезонски работници, а потребите се најизразени на јадранското крајбрежје. Во земјата веќе се зголемила конкуренцијата за работници, со тоа што работодавачите во Хрватска нудат повисоки плати и подобри услови за работа во однос на соседните земји. Проблемот се состои во тоа што македонските и други балкански работници кои традиционално работат во Хрватска, во последно време ги избираат дестинациите со повисоки плати, а тоа доведува до недостаток на кадри за популарните летни туристички дестинации.
Хрватската влада активно работи на решавање на проблемот со увоз на работна сила од трети земји. Исто така, земјата продолжува со потпишување на договори за мобилност на работната сила со земји како Непал и Бангладеш, што овозможува нови можности за странски работници, но сепак, земјата останува во постојана конкуренција со останатите балкански и европски земји за привлечноста на сезонските работници.
Покрај правењето на договори и легализацијата на мигрантите, многу работодавачи во регионот почнуваат да се свесни за важноста на подобрувањето на условите за работа и живот за да го задржат постоечкиот кадар, но и да привлечат нови работници. Вклучувањето на мигранти и подобрувањето на работните услови за сезонските работници останува клучен чекор за индустријата. Поголемите економии на овие земји, како што е примерот со Грција, ќе бараат развој на стратегии за долгогодишна одржливост на пазарот на труд, за да не се потпират на сезонска работна сила која е подложна на надворешни фактори и миграциски трендови.
