
Разговаравме со Катерина Златановска Попова од МАТА Скопје и Д-р Александра Шчибич Копиец од ФЕРИ Фондација – Полска, за нивниот заеднички Еразмус+ проект посветен на одржливата мода и реупотребата на текстилот како дел од програмите на неформалното образование на кои тие работат во изминатите неколку години.
Експрес: Александра, што Ве мотивираше да започнете проект за одржлива мода и какви резултати постигнавте со „Стоп за брзата мода“?
Александра: Нашата мотивација произлезе од потребата младите да разберат што стои зад „евтината“ облека – од загадувањето до социјалната неправда. Со проектот создадовме едукативни материјали и работилници кои им помагаат на учениците и наставниците да размислуваат критички, да рециклираат, и да креираат нови парчиња облека преку уметност и занаетчиство.
Експрес: Кои возрасти ги опфативте и како се користат материјалите што ги создадовте?
Катерина: Материјалите се наменети за стручните средни училишта, значи за млади над 15 години, и за нивните наставници како дополнување на веќе постоечката образовна програма. Создадовме ресурси кои обединуваат интерактивна игра за донесување на одлуки, кратки видео материјали, интервјуа и поткасти, презентации и упатства за наставниците, онлајн курсеви и 30 практични вежби кои можат лесно да се превземат и да се искористат како дополнителни едукативни материјали во наставата. Би сакала да споделам дека се достапни на Македонски, Полски и Англиски јазик и од нашето искуство од спроведените работилници во изминатите месеци би рекла дека нема никакви ограничувања на возраста и дека се прилагодливи и за помали деца и за повозрасни групи. Иако на почетокот појдовме со идејата да бидат во фукција на збогатување на наставните планови во стручните текстилни училишта, многу брзо согледавме дека интересот за темата е многу поширок и дека и гимназиите и основните училишта, но и невладини организации можат да имаат бенефит и да им најдат примена. Па така, од реакциите на наставниците би рекла дека можат да се користат во реализација на работилници и на часови по природни науки каде се разработува темата за екологија, англиски јазик каде може да се дебатира или пишува на темата за брза и одржлива мода, ликовно каде може да се спроведат искуствени работилници и учениците да учествуваат во процес на трансформација на својата облека, па дури и по предметот иновации и претприемништво. Можностите се огромни, и искрено се надеваме дека наставниците и едукаторите ќе пронајдат креативен начин да ги искористат за својата конкретна потреба и цел.
Тие се отворени ресурси, можат да се превземат директно од www.feriplatform.org.pl и се достапни за секој наставник кој сака да воведе теми поврзани со одржливост и креативна реупотреба.
Експрес: Какви вештини се развиваат кај младите низ овие активности?
Катерина: Развиваме креативност, тимска работа, емпатија, решавање на проблеми, ефективна комуникација, одговорност кон животната средина, но и практични вештини како шиење, поправка на облека, и презентирање на идеи и користење на дигитални алатки. Тоа се само дел од животните вештини кои остануваат долгорочно.
Експрес: Александра, како реагираа учениците и наставниците во Полска на темата одржлива мода?
Александра: Реакциите беа одлични! Многумина за првпат слушнаа за негативните ефекти од брзата мода. Преку практичните активности – како поправање облека или правење модни додатоци од отпад – учениците сфатија дека и тие можат да направат промена, а наставниците добија нови алатки за интерактивна настава. Наша желба и главна цел беше да поттикнеме свесност, љубопитност и да им отвориме нови погледи за нивните лични навики и за модата воопшто, и мислам дека никој не остана рамнодушен од сознанијата на колку многу начини модната и текстилната индустрија влијаат на животната среднина, загадувањето и експлоатацијата на човечките и природните ресурси.
Експрес: Што е најважната порака што сакате да ја пренесете преку овој проект?
Катерина: Нјаважната би рекла е дека модата може да биде одговорна и креативна во исто време. Не мора да купуваме ново за да изгледаме добро. Со мали чекори како реупотреба и грижа за облеката, секој од нас може да биде дел од решението а поздрава и почиста животна средина бидејќи предизвиците од загадувањето се исти насекаде.
Експрес: Дали планирате следни активности или продолжение на проектот?
Александра: Апсолутно! Интересот е голем и планираме нови обуки за наставници, како и локални акции со заедниците. Веќе гледаме како темата се шири низ училиштата и тоа е најголемата награда за нас. Проектот „Стоп за брзата мода“ е пример како европските иницијативи и меѓународните соработки можат да донесат конкретни промени во секојдневните навики, образованието и односот кон животната средина. Особено е значајно што преку вакви иницијативи се отвора простор за едукација на теми од глобално значење – како што се одржливоста и климатските промени – и тоа на начин што директно ги вклучува младите од генерацијата З како активни учесници, креатори и промотори на позитивни промени во образовниот процес.