Бизнис

Пресврт во ЕУ: Нуклеарната енергија – клуч за енергетска независност и зелена транзиција

Eвропската Унија во 2025 година прави драматичен пресврт во енергетската политика: нуклеарната енергија сега се смета за незаменлива алатка за постигнување енергетска независност, намалување на емисиите на CO₂ и стабилизирање на електромрежата пред растечката побарувачка предизвикана од центрите за вештачка интелигенција и електричните возила.

2 минути за читање

Eвропската Унија во 2025 година прави драматичен пресврт во енергетската политика: нуклеарната енергија сега се смета за незаменлива алатка за постигнување енергетска независност, намалување на емисиите на CO₂ и стабилизирање на електромрежата пред растечката побарувачка предизвикана од центрите за вештачка интелигенција и електричните возила. Според Европската комисија, нуклеарната енергија во 2024 година сочинувала 24 % од вкупното производство на електрична енергија во ЕУ, а сега се предвидува зголемување на инсталираниот капацитет од 98 гигавати во 2025 на 109 гигавати до 2050 година.

Побарувачката за електрична енергија во Европа се проценува да расте за 50–80 % до средината на векот, а обновливите извори како ветерот и сонцето сè уште не можат да обезбедат стабилност. Затоа, нуклеарната енергија се гледа како „батерија“ за мрежата – константна и ниска во јаглерод.

„Нуклеарната енергија заедно со обновливите извори може да игра клучна улога во решавањето на предизвиците пред нас, од стабилноста на мрежата до декарбонизацијата и безбедноста на снабдувањето“, истакна европскиот комесар за меѓународна соработка и развој, Јозеф Сикела.

Иако „Зелените“ здруженија за заштита на животната средина остро се спротивставуваат, сметајќи дека ова ќе го поништи деценискиот напредок, функционерите на ЕУ инсистираат на баланс. Решението се мали модуларни реактори (SMR) – поевтини, побезбедни и пофлексибилни од традиционалните. Во 2024 година ЕУ ја започна Европската индустриска алијанса за SMR, чиј стратешки акционен план за 2025–2029 година предвидува забрзување на воведувањето во следната деценија, со инвестиции од околу 241 милијарда евра до 2050 година (205 милијарди за нови централи и 36 милијарди за продолжување на постојните).

Осмиот извештај за нуклеарните програми на Комисијата (јуни 2025) нагласува дека сите нискојаглеродни извори се потребни за климатските цели. Политичките промени во клучни земји го забрзуваат процесот:

  • Белгија го укина законот за затворање на реакторите, отворајќи пат за нови.
  • Германија го омекна антинуклеарниот став, ставајќи ја нуклеарната енергија „на исто ниво со обновливите“ во законодавството.
  • Данска размислува за укинување на 40-годишната забрана, фокусирајќи се на SMR.
  • Италија донесе закон за враќање до 2030 година, со акцент на модуларни реактори под раководство на премиерката Џорџија Мелони.
  • Полска започна програма за прва централа во 2033 година, заменувајќи го јагленот.
  • Шпанија е под притисок да го преиспита затворањето по големото затемнување во пролетта 2025.

Оваа политика, поддржана од ЕУ алијанса за енергетски истражувања, бара комбинација на проширување на постојните капацитети и инвестиции во сонце, ветер и реки – за да се осигура дека Европа не заостанува зад Кина и САД во нуклеарната трка.

Поврзани теми:

топ|еу|нуклеарна енергија|пресврт|енергетска незавиност

Повеќе на оваа тема:

Најнови вести од: Бизнис

Намерно ја поскапувале храната – Казни од 50.000 евра за четири маркети оти договарале цени

Казни за четири фирми и ССК – се договориле да не прифаќаат нови или зголемени цени од добавувачите. Поради тоа, секое од трговските друштва е казнето со по 50.000 евра, додека висината на казната што се однесува за Сојузот на стопански комори кои биле главните координатори на целата акција е 18,585 илјади евра.

Буџетот за 2026 е развоен, секоја ставка е внимателно проектирана, смета министерката за финансии

преку мерките за фискална консолидација и поголема контрола на расходната страна, како што е предвидено со Буџетот за 2026 година, и продолжување на позитивните резултати во делот на БДП ќе имаме и намалување на јавниот долг. Како што појасни во наредната година ќе се обезбедат на домашен и меѓународен пазар средства за да се вратат обврски кои се создадени од претходната Влада, вклучително и Еврообврзницата издадена во 2020 година и други заеми и дека ново задолжување ќе биде она што е потребно за финансирање на буџетскиот дефицит. 

Раст на капиталните инвестиции од близу 50% – економија оди напред

Министерката за финансии оценува дека за 2025 година има висок износ на проектирани капитални расходи, но во исто време има и огромна реализација. Ако се прилагодаи методологијата за двете години да биде иста, тогаш годинава имаме реализација од 28 милијарди, или тоа е 47,4% повеќе, рече Димитриеска-Кочоска.

Објавен проспектот за третата Граѓанска обврзница со камата од 4,5%

Датумот на достасување на обврзниците е 19 декември 2027 година, а каматата за исплата достасува за првата година на 19 декември 2026 и за втората година на 19 декември 2027 година. Ова е трета емисија на Граѓанска обврзница којашто ја издава Министерството за финансии. Двете емисии беа во вкупен износ од 41,1 милион евра и веќе се исплатени заедно со каматата за двете години. Во првата емисија беа запишани обврзници во износ од 23,5 милиони евра, додека во втората 17,6 милиони евра, велат од Финансии.

Поевтини евро-плаќања од 9 декември – СЕПА влегува и во државната каса

По пристапувањето на нашата земја кон СЕПА, со што за граѓаните и за компаниите веќе се овозможени побрзи, побезбедни и поевтини плаќања во евра, Народната банка како банкар на државата им овозможува и на државните институции да ги користат придобивките од СЕПА. На овој начин, ќе се овозможат значителни заштеди за државата и за државните институции при извршувањето на прекуграничните плаќања во евра со четириесетте земји членки на СЕПА.

Нова граѓанска обврзница кон почетокот на декември

Граѓанската обврзница беше воведена како нов иновативен производ наменет за граѓаните, а со цел унапредување на пазарот на државни хартии од вредност. Министерството за финансии, имено, издаде 2 емисии на граѓански обврзници во вкупен износ од 41,1 милион евра. Втората граѓанска обврзница беше издадена на 7 ноември 2023 година во износ од 17,6 милиони евра, а таа доспева овој месец.

Народна банка ги засилува активностите за управување со климатските промени

Народна банка во континуитет придонесува за подобрување на расположливоста на податоците поврзани со климатските ризици, пришто од минатата година започна со објавувањето на Преглед на „зелени“ показатели. За да ја согледа подготвеноста на корпоративниот сектор за справување со климатските ризици, Народна банка заедно со Европската инвестициска банка спроведе истражување кое покажа дека само мал дел (5%) од компаниите имаат планови за справување со климатски ризици, а управувањето и зелените финансии се во рана фаза.

(Видео): Продолжува мерката за намален ДДВ за новоизградени станови

Министерката за финансии потенцира дека во моментот не постојат услови за примена на повисока стапка, особено имајќи предвид дека дел од граѓаните веќе имаат платено авансни средства додека објектите се во градба.
Сите вести од Бизнис

Најнови вести

To top