Унгарски борбени авиони ЈАС 39 Грипен, стационирани во воздухопловна база во Литванија, извршија пресретнување на формација од пет руски воени авиони над Балтичкото Море, во близина на воздушниот простор на НАТО. Оваа акција, објавена од страна на Алијансата, е дел од редовните операции за надзор на воздушниот простор, кои имаат за цел да го заштитат интегритетот и безбедноста на територијата на земјите-членки на НАТО. Инцидентот ја нагласува важноста на овие мисии во контекст на зголемените тензии во балтичкиот регион, каде што средбите меѓу авионите на НАТО и Русија се релативно чести.
Според официјалното соопштение на НАТО, руската формација се состоела од еден Су-30, еден Су-35 и три ловци МиГ-31. Овие авиони биле забележани како летаат во меѓународен воздушен простор, но во близина на границите на НАТО, без да ги почитуваат меѓународните протоколи за безбедност на летовите. Конкретно, руските авиони не поднеле план за лет, не користеле активни транспондери и не оствариле радио комуникација со цивилните контролори на летови. Ваквото однесување се смета за потенцијално опасно, бидејќи може да создаде ризик за цивилната авијација и да предизвика недоразбирања во регионот.
Како одговор, НАТО активираше брза реакција во рамките на својата мисија за воздушно набљудување (Air Policing Mission). Унгарските ловци ЈАС 39 Грипен, кои се дел од ротацијата на сојузничките сили во балтичките земји, полетаа од базата во Литванија. Тие ја пресретнаа руската формација западно од брегот на Латвија, извршија визуелна идентификација и ја следеа групата авиони. По ова, руските авиони се свртеа и се повлекоа, а унгарските Грипени безбедно се вратија во базата. Операцијата помина без инциденти, што укажува на професионалноста и подготвеноста на силите на НАТО.
Оваа мисија е дел од долгорочната стратегија на НАТО за заштита на воздушниот простор на своите членки, особено во балтичкиот регион, каде што Литванија, Летонија и Естонија немаат сопствени борбени авиони за патролирање. Затоа, сојузничките земји, како Унгарија, редовно испраќаат свои авиони и персонал за да ја поддржат оваа колективна одбранбена задача. Надзорот на воздушниот простор се спроведува континуирано, 24 часа на ден, 7 дена во неделата, и е поддржан од мрежа на радари, командни центри и борбени авиони подготвени за моментална реакција.
Честите пресретнувања на руски воени авиони во близина на воздушниот простор на НАТО се случуваат во услови на зголемени геополитички тензии, особено по руската инвазија на Украина во 2022 година. Руските авиони често летаат во меѓународни води над Балтичкото Море, но нивното непочитување на стандардните протоколи за идентификација и комуникација ги принудува силите на НАТО да реагираат. Овие инциденти, иако се сметаат за рутински од страна на Алијансата, се од суштинско значење за одвраќање на потенцијални провокации и за демонстрирање на подготвеноста на НАТО да го заштити својот воздушен простор.
Претставниците на НАТО истакнаа дека ваквите операции не се само реакција на конкретни закани, туку и превентивна мерка за одржување на стабилноста во регионот. Балтичкото Море е стратешки важен регион, каде што се вкрстуваат интересите на Русија и НАТО, а редовните патроли на Алијансата служат како сигнал за одлучност и единство меѓу сојузниците. Во исто време, овие мисии се изведуваат со високо ниво на професионализам за да се избегне ескалација на тензиите.