Колумни

Соживотот е двонасочна улица, „apo jo“? – Пишува Роберт Димитриевски

Меѓуетничката толеранција и сожителството се илузија кога се критикуваат „другите“, а се молчи за „своите“

3 минути за читање

„Apo jo“ (на албански) или „нели/зарем не“ (на македонски). Сеедно.

Во совршен свет, каков што овој очигледно не е, Вјоса Османи прва ќе се јавеше. Уште ноќеска. Веднаш по фудбалскиот натпревар Шкендија – Карабах во Скопје претседателката на Косово ќе ги осудеше скандирањата за „Голема Албанија“ и за „Илирида“. И ќе повикаше македонските власти да ги преземат сите законски мерки против сторителите. Исто како што (со право) промптно реагираше по сличниот испад од трибините на кошаркарскиот меч Македонија – Романија во саботата.

Не мораше да се мачи ни да смислува нова изјава. Можеше да се послужи со истата со која го осуди националистичкото навивање во Куманово. Само, наместо Албанци, ќе велеше Македонци.

„Антиамакедонските скандирања што се слушнаа за време на натпреварот во Скопје се неприфатливи и го нарушуваат духот на соживотот и на меѓусебното почитување, што треба да биде основа на секое демократско општество со европски аспирации. Македонците се автохтоно население во својата земја и заслужуваат да бидат третирани со достоинство и со еднаквост, исто како и секоја друга заедница. Спортот треба да биде средство за обединување, а не платформа за темни идеологии кои евоцираат болни спомени и го загрозуваат мирот“, би гласела минимално видоизменетата порака од Османи во однос на оригиналната.

Уште повеќе, претседателката на северниот македонски сосед можеше да допатува во Македонија, како повеќепати откога е на функцијата, да ги собере на едно место политичките првенци на Албанците од земјава и да ги повика да ѝ се придружат во осудата на настаните во Скопје како претходно на тие во Куманово. Можеше да предложи и фудбалски или кошаркарски дуел меѓу навивачите од двете најголеми заедници во државава како своевиден гест на помирување и меѓусебно зближување. На кој би биле покровителки со својата македонска колешка, „pse jo“?

Османи можеше и сè уште може да стори нешто повеќе за меѓуетничката толеранција во Македонија. И да стекне симпатии и кај неалбанските заедници, кои не се препознаваат себеси во влажните сништа на навивачка група (себе)именувана според соработници со окупаторот во Втората светска војна. Може(ше).

Но, ова не е совршен свет, „apo jo“? Да беше, ова писание ќе беше непотребно губење време. Оти, во тој и таков идеален свет, нема потреба некому да му се „црта“ дека соживотот е двонасочна улица. Не еднонасочна што завршува во – ќорсокак.

Во свет кон кој се стреми секој разумен колку даваш – толку добиваш. И не можеш да се правиш во стилот „не сум од тука“ кога буквално секој релевантен од другата страна реагира и со дела, не само со зборови, а од твојата – молк. Кој може ли да се протолкува поинаку од – одобрување?

(Не) прави му го на другиот тоа што (не) сакаш на тебе да (не) ти го прават. Просто како грав. Посебно во поднебје обременето со „конфликт“ не многу одамна, од кој раните тешко и бавно заздравуваат. А последиците се една од причините за иселувањето и кај едните, и кај другите, и кај сите останати. „A po jo“?

 

 

Поврзани теми:

Вјоса Османи|Куманово|соживот|Македонија|Скопје

Повеќе на оваа тема:

Најнови вести од: Колумни

Конески, генијот-посветеник на Македонската идеја, и неговиот аманет Македонците да си го вардат јазикот, својата „единствена неподелена татковина“

Блаже Конески (Небрегово, 19 декември 1921 – Скопје, 7 декември 1993), генијот на македонската поезија и проза, академик, книжевен историчар, филолог и јазичар, творец на „Македонската граматика“, преведувач и професор на Филозофскиот факултет во Скопје, е еден од кодификаторите на современиот македонски книжевен јазик. Денес се навршуваат 92 години од неговата смрт и ова е пригода за ново навраќање кон неговото неизмерно книжевно и научно творештво, на неговата личност и кон непресушните врутоци на неговите јазични, поетски и национални посланија и завештанија до денешново и сите наредни македонски поколенија дека токму јазикот е она, што нѐ прави како македонски народ, различен од сите други народи во Балканот, Европа и светот. Во последната, претсмртна статија „Една ситуација и едно лично становиште“ Конески ќе истакне: „Денешниот однос на бугарските раководители спрема нашиот јазик има свои длабоки корења во теоријата на великобугаризмот. Можеше ли оформувањето на нашиот јазик да биде појава случајна, дури измислена? Се разбира дека не можеше. Но, македонскиот јазик, и покрај сите викотници против него, од каде и да идат тие, постои, се развива и станува јазик на сѐ побогата литература, станува јазик, на кој што културните придобивки на човештвото му се присвојуваат на еден народ, досега потиснат во мракот на ропството. Добро кажува арапската пословица: ‘Пците лаат, карванот си мине!“

Нацрт-заклучоците на Советот на ЕУ за промената на македонскиот устав ги кршат резолуциите на ООН и Договорот од Мастрихт, затоа се ништовни

Советот на ЕУ ја повикува Македонија да изврши промена на својот Устав во согласност со „Добрососедскиот договор“ со Бугарија и протоколите кон него, Преговарачката рамка и „францускиот предлог“, кои содржат категорично тврдење-фалсификат дека македонскиот народ, македонскиот јазик, идентитет и историја имаат „бугарски историски темели“. Тоа претставува целосно негирање на етничката, идентитетската и јазичната засебност на македонскиот народ. Декларацијата на ООН за недопустливоста на интервенирањето и вмешувањето во внатрешните работи на државите целосно ги заштитува македонскиот јазик и идентитет, како и македонската историја, од какви било и чии било обиди за негирање, или присвојување. Таа декларација строго забранува завлегување во идентитетскиот комплекс на кој било народ, што значи и на македонскиот народ. Токму ова го прават Советот на ЕУ и Бугарија! Членка на ООН е и Македонија: и за неа во еднаква мера важи применливоста на резолуциите на ООН. Според нив, ниту ЕУ, ниту Бугарија, Грција, или која било друга држава, немаат право да се мешаат во внатрешните и надворешните работи на Република Македонија, ниту да ѝ наложуваат да го менува Уставот во замена за „отворање на преговорите со ЕУ“. 

Зошто низ нашите градови не ечи многу почесто „песната на Македонија“ – нејзината „молитва“?

„Народните песни се показаљка на степенот од умственото развитие од народот и огледало на неговиот живот. Народот в песни изливат чувствата си, в них увековечвит животот му и давнешните му подвиги, в них находвит душевна храна и развлечение; затова в жаљба и в радост, на свадба и хоро, на жетва и грозјебрање, на везање и предење, по поле и по гори, штедро изливат песните како од богат извор…“ – ова е напишано во предговорот на првиот дел на „Зборникот на македонските народни песни“ на браќата Димитар и Константин Миладинови, објавен во 1861 година. Зарем турбофолкот и шундот, наречен „музика“ од балканската естрадна периферија на концертите во Македонија, ќе дозволиме да станат „показаљка на степенот“ на нашето „умствено развитие“ како народ македонски? Зарем ќе се согласиме тоа да стане „огледало на нашиот живот“ како народ македонски, чиј изворен фолклор и народен мелос се со врвни уметнички и културни вредности и меѓу најценетите во Европа и светот?!

Уставот од 17 ноември 1991 со асномската основа на Македонија како држава на македонскиот народ

Првиот устав на независна Македонија од 17 ноември 1991 година е од редот на така наречените „национални устави“. Тој македонски устав во најголемиот број негови елементи е на исто ниво и содржински и во поглед на содржаните принципи како и 165 други национални устави од вкупно 189-те устави, колку што ги има во овој момент во светот.

Со уставните амандмани од 16.11.2001 Македонија престана да биде држава на македонскиот народ и се вгради „фабрички дефект“ во политичкиот систем

„Амандманите од ноември 2001 година се сведоштво за ревизијата на асномска Македонија од суверена и унитарна држава во безидентитетна, дезинтегрирана, ‘рамковна’ мултиетничка Македонија. Со ревизијата на Уставот на РМ во 2001 година е маргинализирана улогата на македонскиот народ во конституирањето на Р. Македонија, минимизиран е неговиот конститутивен и државотворен карактер во формирањето на РМ.“ – нагласи академик Катица Ќулафкова на еден научен собир, одржан во Македонската академија на науки и уметности во 2014 година.

Треба долгорочно да се преосмисли натамошното чекорење по европскиот пат и каква Македонија мораме да им оставиме на идните поколенија

Република Македонија „прослави“ вчера, на 9 ноември, неславен јубилеј: изминаа 20 години од престојувањето во „еврочекалницата, откако истиот ден во 1995 година ЕУ ја донесе својата одлука да и додели статус како земја-кандидатска зе евроинтегрирање.

Сите вести од Колумни

Најнови вести

To top