Колумни

Легендарниот Апостол војвода, „македонскиот Робин Худ“, роден на 6.5.1869: „Зарем Македонецот не е човек да живее слободно?“

„Зарем Македонецот не е човек да живее слободно? Зарем Македонецот не е слободен да го дише чистиот воздух, како што се радуваат слободните народи? …. Македонецот не жали зашто ќе умира од куршумите на непријателот и е подготвен да го прави тоа сè до денот на неговото ослободување.“  – овие зборови се дел од писмото на […]

„Зарем Македонецот не е човек да живее слободно? Зарем Македонецот не е слободен да го дише чистиот воздух, како што се радуваат слободните народи? …. Македонецот не жали зашто ќе умира од куршумите на непријателот и е подготвен да го прави тоа сè до денот на неговото ослободување.“  – овие зборови се дел од писмото на Апостол Петков Терзиев, легендарниот македонски војвода на Македонската Револуционерна Организација, кое им го упатил на конзулите во Солун. Во мај 1904 година османлиските власти и дипломатските претставници го отвориле прашањето за разоружување и легализација на активните војводи и комити. Биле испратени писмени повици кон нив, за да се предадат. Апостол Петков, испровоциран од овој потег на дипломатите, се обратил со писмо до солунските конзули, во кое нагласил дека четите нема да се предадат сè додека не бидат спроведени реформи во Македонија.

Денес се навршуваат 156 години од раѓањето на овој македонски револуционер. Тој е роден на 6 мај 1869 година во гевгелиското село Бојмица во областа Бојмија, денес во Егејскиот дел на Македонија. Апостол Петков е еден од највидните дејци на Македонското националноослободително движење и се борел за самостојна македонска држава. Неговото место и улога во историјата на Македонија биле долго време запоставувани. Него македонското население го нарекло „Ениџевардарско сонце“, бидејќи со сета жестокост на својата револуционерна борба го заштитувал од злоделата на турската војска и на грчките андартски чети.

Кога Дамјан Груев во 1897 година ја посетува областа Апостол Петков прв ги прифаќа начелата на Организацијата, а неговата дружина станува прва чета на ТМОРО во Солунскиот вилает. Појавата на револуционерната чета била прифатена со одушевување од македонското население. Сите во неа гледаа како на херои, спасители од турската тиранија. Првото борбено крштевање на четата на Апостол ја имал во селото Грубевци. Во судирот со турскиот аскер, кој одел од Солун кон Гуменџе, Турците биле разбиени и протерани без загуби во четата. Апостол се прославува како заштитник на народот. Во текот на Илинденското востание Апостол Петков водел неколку борби, од кои најголема била борбата на 12 септември 1903 на планината Пајак. Здружените чети од 100 души на чело со Апостол Петков и Иван Карасулијата го зазеле стратегискиот врв Гандач. Во судир со 1200 турски војници од гарнизоните во Гевгелија и Гуменџе, македонските востаници без поголеми загуби успеале да го пробијат обрачот. Во оваа битка турската војска имала тешки загуби.

По Илинденското востание грчката пропаганда ја променила тактиката кон Македонија и започнала да испраќа чети, кои со силата на оружјето и со неформална поддршка од турските власти го присилувале населението да се изјаснува во прилог на елинизмот. Поради геостратегиската положба на Ениџевардарскиот регион, Апостол претставувал сериозна пречка за пробивот на грчките чети кон централна Македонија. Затоа грчкиот конзул од Солун летото во 1904 година се обидел да го поткупи Апостол Петков за грчката кауза, ветувајќи му пари и оружје. Апостол не само што ја одбил понудата, туку станал најголем непријател за грчките чети и агитатори. Покрај судирите со османлиските потери, Апостол жестоко се пресметувал и со претставниците на грчката пропаганда.

Во 1906 година четите на Апостол водат борби со грчките андартски чети. Во една  од овие борби андартскиот капетан Аграс е фатен и обесен крај селото Владово. Апостол Петков беше страв и трепет за грчките андарти. Никој не можеше да го фати дури и да го сретне. Скриен во мочуриштето на Ениџевардарското езеро, тој ги прогонуваше и Грците и Турците. Писателката Пинелопи Делта во својот роман „Тајните на мочуриштето“ ја признава грчката немоќ да се справи со македонскиот револуционер. Таа напишала дека Апостол бил „невидливиот демон, кој се чувствува насекаде, но не се гледа никаде.“

Турската власт заедно со Грците безуспешно се обидува да го ликвидира војводата Апостол. Турските власти со мито се обидуваат да го натераат да се откаже од револуционерните активности, а грчкиот конзул во Солун Ламброс Коромилас се обидува да го привлече на грчка страна. Грците и Турците, исплашени од дејствувањето на Апостол, ги презголемуваат неговите активности. Славата на Апостол војвода растела од ден на ден. Приказната за страшниот уривач на Турската империја дошла и до ушите на султан Абдул Хамид II, кој му понудил 20 илјади фунти, да се откаже од борбата.

Привлечен од приказните, во 1906 година американскиот новинар Алберт Сониксен заедно со воденскиот војвода Лука Иванов ќе го посети војводата Апостол во неговото живеалиште и скривалиште во Ениџевардарското езеро. Од оваа посета ќе произлезе  книгата „Исповедта на еден македонски четник“. Опишувајќи го војводата Апостол Петков, американскиот новинар Сониксон ќе напише: „Неговите портрети висеа по сите крчми. Апостол беше македонски Робин Худ. Тринаесет години носеше оружје. Уште пред Дамјан Груев да го организира прочуениот Централен Комитет, Апостол беше крстосувал низ планините. Тој беше од оние фантастични херои, кои се јавуваат меѓу потиснатите народи во сите периоди низ историјата и чии подвизи се пеат од народите.“

По прогласувањето на Османлиското Царство од апсолутистичка во уставна монархија, Апостол Петков со својата чета влегол во Ениџе Вардар, каде за кратко го суспендирал кајмакамот и ја зел власта во градот. По интервенција на Младотурскиот комитет од Солун и на поединци од Внатрешната организација, Апостол се откажал од намерата да „владее со Ениџевардарската каза“ и заминал за Солун. Бранислав Нушиќ за заминувањето на Апостол за Солун соопштува: „Денес од Ениџе Вардар ќе стигне војводата Апостол. Тој му порачал на Младотурскиот комитет за него и за неговата чета да испратат коњи, па денес свечено на коњ да влезе во Солун“. Грчкиот весник „Емброс“ за заминувањето на Апостол за Солун пишува: „За капетанот Апостол пренесуваат дека слегува во Солун, за да седне на престолот и да управува со Македонија.  При неговото заминување за Солун тој навистина побарал за неговиот прием, освен коњи, да има и артилерија“.

Во 1907 година притисокот на грчките андарти и турската војска во Ениџевардарско станува неподнеслива и Апостол е принуден да ја напушти областа. На 2 август 1911 година тој и војводите Георги Мучитанов Касапчето и Васил Пуфки загинале во ениџевардарското село Крушари (денес Абелиес, Грција). За убиството на Апостол Петков постојат разни варијанти и претпоставки, а најчесто како предавник се споменува неговиот близок соработник Тодор Чифтев. Историската наука се уште не може да даде конечен одговор за мотивот за ова убиство.

Извори: статии на „Македонска нација“, историскиот портал „Македонија е се“ и други историографски извори.

Најнови вести од: Колумни

Преобјавен „Абецедарот“ за македонските деца во Егејска Македонија од 1925, кој е сведоштво за посебноста на македонскиот народ со својот македонски јазик

Во 1925 година се успеа преку тогашното Друштво на народи, кога не постоеше држава на македонскиот народ, да се издејствува „Абецедар“ за македонските деца во Егејска Македонија, макар и по барање на тогашна Бугарија и поради нејзините асимилаторски стремежи кон македонскиот народ. Денес, кога постои македонска држава на македонскиот народ, оваа Република Македонија, зошто да не се побара пак заштита за македонскиот јазик во Грција овој пат и од ЕУ и од Организацијата на ООН, како наследничка на некогашното Друштво на народи, па пак да се отпечати македонски овојпат „Буквар“, а не „Абецедар“ за македонските деца? Со барање и да се воведе македонскиот јазик во грчките училишта?! Правото на употреба на мајчиниот јазик е неотуѓиво право на секој народ и секое национално малцинство во Европа и светот, тоа право е загарантирано со сите европски конвенции и со конвенциите на ООН. Грција е обврзана со сите овие конвенции да ја овозможи употребата на македонскиот јазик во училиштата за македонските деца.

Во непокорена Македонија последниот збор го имаат македонскиот народ и сите други граѓани, не странците, а општините не се ничија „етничка сопственост“

Отсега натаму ќе претстои потребата за изнаоѓање нови точки на заедничко градење развој и перспектива, за создавање нова „македонска национална енергија“ во македонското национално тело. Но по овие локални избори ќе претстои нужно и неизбежно создавање нова и „македонска државна енергија“ заедно со Албанците и другите етнички заедници во смисла на заедничко градење на правецот на развојот на државата, во која сите имаат еднакви стремежи, потреби, права и интереси.

Се согласувам со Филипче – Воопшто не е лошо, напротив битна е перспективата

СДСМ оствари чиста, пефектна победа во Кривогаштани и уште во две општини во првиот круг. Има шанса уште во пар други. Во бастионот Струмица свесно беше жртвувана кралица во ликот на Костадинов

Лаен доаѓа со „европски булдожер“ во нов обид да го „раздроби“ „ѕидот“ на отпорот против бугаризацијата на македонскиот народ и држава (2)

Шпанија и Словачка во своите устави по никоја основа не предвидуваат и не дозволуваат национални малцинства, или етнички групи да можат да здобијат во нивните устави статус како „државотворни народи“, за да не им се овозможи на односните малцинства, или етнички групи, да здобијат право, согласно со меѓународното право, на територијална автономија и самоопределување до отцепување од овие две држави. Односно, право да прогласат сопствена држава на „својот дел“ од територијата на Шпанија и Словачка и потоа да ги припојат кон „своите матични држави“. Ова го истакнуваат реномирани европски и светски експерти за уставно право и политички науки. Токму тоа го бара Бугарија за „бугарските државотворци“ во Македонија, токму ова штедро го поддржуваат Урсула фон дер Лаен и ЕУ! Зошто Лаен не оди и во Шпанија и Словачка и таму да бара промени во нивните устави, па да добијат и некои од тамошните национални малцинства уставен статус како „државотворни елементи“ на Шпанија и Словачка (патем и членки на ЕУ!), па да имаат право на отцепување „свои делови“ и од териториите на Шпанија и Словачка и припојување на тие делови кон „своите матични држави“?!

Лицемерието на стратегискиот партнер на Бугарија – Германија кон Македонија и принципиелната и пријателска поддршка од Словачка (1)

Водечката германска партија АФД бара „алтернатива за Германија“ и „иднина надвор од сегашната ЕУ“, во „Европа на суверени нации.“ – не смее ли и Македонија да го бара тоа, алтернатива за Македонија, не смее ли и таа да се стреми кон „ЕУ на суверени нации“?! Патот по кој одат Словачка и другите држави од „Вишеградската група“, патот на сѐ посамостојно одлучување, иако се членки на ЕУ, треба да го следи и Македонија како кандидатка за во ЕУ.

Ако не се урне сценариото за уривање на Македонија, Македонците ќе станат бестатковинци – новите „Курди во Балканот“

Французите ги уриваат Макрон и неговата влада, ама не ја уриваат и Франција како држава, што е целта со Македонија! Се обидуваат и Германците да ги урнат германската владејачка коалиција и Мерц, ама не се стремат да ја урнат Германија како држава, што е целта со Македонија! Потребно е македонско национално и македонско државно единство во напорите за создавање услови за подобар живот за сите граѓани без оглед на етничката и политичката припадност, отфрлајќи било чии меѓународни замешателства во нашите внатрешни работи.

Макронова Франција, која се меша во внатрешните работи на многу држави, е „санстефанска маќеа“ за Македонија, а „европска мајка“ за Бугарија! (2)

Со оглед на активираното сценарио за уривање на Македонија како држава, ќе мора локалните избори на 19 октомври да бидат не само изјаснување за нови, поквалитетни локални власти и подобро функционирање на општините, туку и референдум за опстојот и просперитетот на Македонија како држава и заеднички дом за сите нејзини граѓани, без оглед на нивната етничка и политичка припадност.

Најнови вести

To top