Колумни

Маченичката смрт на Елпида Караманди на 3.5.1942: за да ги заплашат Македонците, бугарските фашисти ја влечеа врзана за запрежна кола низ Битолско

На денешен ден, на 3 мај се навршуваат 83 години од маченичката смрт на Елпида Караманди, народната хероина на Македонија, која бугарскиот фашистички окупатор тешко ја ранил и ја фатил во борбата со Битолскиот партизански одред на 3 мај 1942 година. Таа била сосема немоќна да изврши самоубиство. Била подложена на тешки мачења. Потоа, за […]

3 минути за читање

На денешен ден, на 3 мај се навршуваат 83 години од маченичката смрт на Елпида Караманди, народната хероина на Македонија, која бугарскиот фашистички окупатор тешко ја ранил и ја фатил во борбата со Битолскиот партизански одред на 3 мај 1942 година. Таа била сосема немоќна да изврши самоубиство. Била подложена на тешки мачења. Потоа, за да го заплаши македонското население, бугарските фашисти ја влечеле врзана за запрежна кола по битолските села и ја усмртиле. Смртта на Елпида Караманди, позната под прекарите Бисера и Нада, била опеана истата година во народната песна „Нада студентката за народ загина, за народ загина – за Македонија.“

Елпида (Пида) Ставрева Караманди (Лерин, 1 јануари 1920 – Лавци, Битолско, 3 мај 1942) е македонска комунистка, учесничка во НОБ и народна хероина на Македонија од влашка народност. Родена е во влашко семејство во Лерин, Егејска Македонија. Се преселила во Битола откако мајка ѝ се премажила. Елпида во Битола завршила гимназија. Од нејзините школски другари/ки од битолската гимназија потекнуваат револуционери како што бил и Стефан Наумов – Стив. Уште во гимназијата била политички активна, се истакнувала во литературната дружина, на излети, во читање и растурање летоци, во судирите со реакционерната група на љотиќевците.

Во 1938 година Елпида Караманди заминала на студии во Белград и се приклучила кон напредното студенско движење. Меѓу напредните студенти/ки имало многу ученици на битолската гимназија, која таа ги познавала и одржувала врски со нив. Во 1939 година таа била примена во СКОЈ, после што работела поинтензивно. Била вешта во регрутирањето нови активисти од редовите на младината.

Учество во НОБ

По капитулацијата на Кралството Југославија Елпида Караманди работела на подготовките за оружена борба. Во КПЈ била примена во јуни 1941 година. Револуционерните задачи станувале тешки, опасни и барале максимална посветеност. Караманди раководи со групите во градот, ги извршувала задачите на СКОЈ и посебно по партиска линија. Нејзината партиска активност ја забележала бугарската окупаторска полиција при што ја уапсиле.

Во полицијата таа храбро се држи и ништо не признава. Била пуштена била од затвор, но знаела дека полицијата ја следи. Затоа по совет на Месниот комитет на КПЈ за Битола таа се повлекла во илегала. Во јануари 1942 година станала членка на Покраинскиот комитет на СКОЈ за Македонија. Како илегалка не можела да развива голема активност и се подготвувала за на пролет да оди со партизаните. На 22 април 1942 година пристапила кон Битолскиот партизански одред „Пелистер“.

Веќе на 3 мај 1942 година одредот бил опколен од бугарската фашистичка војска и полиција. Во повеќечасовната борба Елпида покажала извонредна храброст, но еден митралески рафал тешко ја ранил. Сосема немоќна да изврши самоубиство била фатена од полицијата. Храбро го поднесувала мачењето. За да го заплаши населението, бугарскиот фашистички окупатор ја влечел врзана за запрежна кола по битолските села, при што починала.

Смртта на Елпида Караманди, позната под прекарите Бисера и Нада, била опеана во народната песна „Нада студентката за народ загина, за народ загина – за Македонија.“  Нејзината смрт е опеана и во познатата народна песна „Таму ле, мајко, близу Битола“, напишана од Ајри Демировски (1950). Прогласена е како народен херој на Југославија и Македонија на 11 октомври 1951 година.

Користени се статија од „Македонска нација“ од 9 јуни 2021 година и други извори

Поврзани теми:

Елпида|Македонците|Фашисти|Бугарија|Пида

Повеќе на оваа тема:

Најнови вести од: Колумни

Преобјавен „Абецедарот“ за македонските деца во Егејска Македонија од 1925, кој е сведоштво за посебноста на македонскиот народ со својот македонски јазик

Во 1925 година се успеа преку тогашното Друштво на народи, кога не постоеше држава на македонскиот народ, да се издејствува „Абецедар“ за македонските деца во Егејска Македонија, макар и по барање на тогашна Бугарија и поради нејзините асимилаторски стремежи кон македонскиот народ. Денес, кога постои македонска држава на македонскиот народ, оваа Република Македонија, зошто да не се побара пак заштита за македонскиот јазик во Грција овој пат и од ЕУ и од Организацијата на ООН, како наследничка на некогашното Друштво на народи, па пак да се отпечати македонски овојпат „Буквар“, а не „Абецедар“ за македонските деца? Со барање и да се воведе македонскиот јазик во грчките училишта?! Правото на употреба на мајчиниот јазик е неотуѓиво право на секој народ и секое национално малцинство во Европа и светот, тоа право е загарантирано со сите европски конвенции и со конвенциите на ООН. Грција е обврзана со сите овие конвенции да ја овозможи употребата на македонскиот јазик во училиштата за македонските деца.

Во непокорена Македонија последниот збор го имаат македонскиот народ и сите други граѓани, не странците, а општините не се ничија „етничка сопственост“

Отсега натаму ќе претстои потребата за изнаоѓање нови точки на заедничко градење развој и перспектива, за создавање нова „македонска национална енергија“ во македонското национално тело. Но по овие локални избори ќе претстои нужно и неизбежно создавање нова и „македонска државна енергија“ заедно со Албанците и другите етнички заедници во смисла на заедничко градење на правецот на развојот на државата, во која сите имаат еднакви стремежи, потреби, права и интереси.

Се согласувам со Филипче – Воопшто не е лошо, напротив битна е перспективата

СДСМ оствари чиста, пефектна победа во Кривогаштани и уште во две општини во првиот круг. Има шанса уште во пар други. Во бастионот Струмица свесно беше жртвувана кралица во ликот на Костадинов

Лаен доаѓа со „европски булдожер“ во нов обид да го „раздроби“ „ѕидот“ на отпорот против бугаризацијата на македонскиот народ и држава (2)

Шпанија и Словачка во своите устави по никоја основа не предвидуваат и не дозволуваат национални малцинства, или етнички групи да можат да здобијат во нивните устави статус како „државотворни народи“, за да не им се овозможи на односните малцинства, или етнички групи, да здобијат право, согласно со меѓународното право, на територијална автономија и самоопределување до отцепување од овие две држави. Односно, право да прогласат сопствена држава на „својот дел“ од територијата на Шпанија и Словачка и потоа да ги припојат кон „своите матични држави“. Ова го истакнуваат реномирани европски и светски експерти за уставно право и политички науки. Токму тоа го бара Бугарија за „бугарските државотворци“ во Македонија, токму ова штедро го поддржуваат Урсула фон дер Лаен и ЕУ! Зошто Лаен не оди и во Шпанија и Словачка и таму да бара промени во нивните устави, па да добијат и некои од тамошните национални малцинства уставен статус како „државотворни елементи“ на Шпанија и Словачка (патем и членки на ЕУ!), па да имаат право на отцепување „свои делови“ и од териториите на Шпанија и Словачка и припојување на тие делови кон „своите матични држави“?!

Лицемерието на стратегискиот партнер на Бугарија – Германија кон Македонија и принципиелната и пријателска поддршка од Словачка (1)

Водечката германска партија АФД бара „алтернатива за Германија“ и „иднина надвор од сегашната ЕУ“, во „Европа на суверени нации.“ – не смее ли и Македонија да го бара тоа, алтернатива за Македонија, не смее ли и таа да се стреми кон „ЕУ на суверени нации“?! Патот по кој одат Словачка и другите држави од „Вишеградската група“, патот на сѐ посамостојно одлучување, иако се членки на ЕУ, треба да го следи и Македонија како кандидатка за во ЕУ.

Ако не се урне сценариото за уривање на Македонија, Македонците ќе станат бестатковинци – новите „Курди во Балканот“

Французите ги уриваат Макрон и неговата влада, ама не ја уриваат и Франција како држава, што е целта со Македонија! Се обидуваат и Германците да ги урнат германската владејачка коалиција и Мерц, ама не се стремат да ја урнат Германија како држава, што е целта со Македонија! Потребно е македонско национално и македонско државно единство во напорите за создавање услови за подобар живот за сите граѓани без оглед на етничката и политичката припадност, отфрлајќи било чии меѓународни замешателства во нашите внатрешни работи.

Макронова Франција, која се меша во внатрешните работи на многу држави, е „санстефанска маќеа“ за Македонија, а „европска мајка“ за Бугарија! (2)

Со оглед на активираното сценарио за уривање на Македонија како држава, ќе мора локалните избори на 19 октомври да бидат не само изјаснување за нови, поквалитетни локални власти и подобро функционирање на општините, туку и референдум за опстојот и просперитетот на Македонија како држава и заеднички дом за сите нејзини граѓани, без оглед на нивната етничка и политичка припадност.
Сите вести од Колумни

Најнови вести

To top