Колумни

Соживотот е двонасочна улица, „apo jo“? – Пишува Роберт Димитриевски

Меѓуетничката толеранција и сожителството се илузија кога се критикуваат „другите“, а се молчи за „своите“

„Apo jo“ (на албански) или „нели/зарем не“ (на македонски). Сеедно.

Во совршен свет, каков што овој очигледно не е, Вјоса Османи прва ќе се јавеше. Уште ноќеска. Веднаш по фудбалскиот натпревар Шкендија – Карабах во Скопје претседателката на Косово ќе ги осудеше скандирањата за „Голема Албанија“ и за „Илирида“. И ќе повикаше македонските власти да ги преземат сите законски мерки против сторителите. Исто како што (со право) промптно реагираше по сличниот испад од трибините на кошаркарскиот меч Македонија – Романија во саботата.

Не мораше да се мачи ни да смислува нова изјава. Можеше да се послужи со истата со која го осуди националистичкото навивање во Куманово. Само, наместо Албанци, ќе велеше Македонци.

„Антиамакедонските скандирања што се слушнаа за време на натпреварот во Скопје се неприфатливи и го нарушуваат духот на соживотот и на меѓусебното почитување, што треба да биде основа на секое демократско општество со европски аспирации. Македонците се автохтоно население во својата земја и заслужуваат да бидат третирани со достоинство и со еднаквост, исто како и секоја друга заедница. Спортот треба да биде средство за обединување, а не платформа за темни идеологии кои евоцираат болни спомени и го загрозуваат мирот“, би гласела минимално видоизменетата порака од Османи во однос на оригиналната.

Уште повеќе, претседателката на северниот македонски сосед можеше да допатува во Македонија, како повеќепати откога е на функцијата, да ги собере на едно место политичките првенци на Албанците од земјава и да ги повика да ѝ се придружат во осудата на настаните во Скопје како претходно на тие во Куманово. Можеше да предложи и фудбалски или кошаркарски дуел меѓу навивачите од двете најголеми заедници во државава како своевиден гест на помирување и меѓусебно зближување. На кој би биле покровителки со својата македонска колешка, „pse jo“?

Османи можеше и сè уште може да стори нешто повеќе за меѓуетничката толеранција во Македонија. И да стекне симпатии и кај неалбанските заедници, кои не се препознаваат себеси во влажните сништа на навивачка група (себе)именувана според соработници со окупаторот во Втората светска војна. Може(ше).

Но, ова не е совршен свет, „apo jo“? Да беше, ова писание ќе беше непотребно губење време. Оти, во тој и таков идеален свет, нема потреба некому да му се „црта“ дека соживотот е двонасочна улица. Не еднонасочна што завршува во – ќорсокак.

Во свет кон кој се стреми секој разумен колку даваш – толку добиваш. И не можеш да се правиш во стилот „не сум од тука“ кога буквално секој релевантен од другата страна реагира и со дела, не само со зборови, а од твојата – молк. Кој може ли да се протолкува поинаку од – одобрување?

(Не) прави му го на другиот тоа што (не) сакаш на тебе да (не) ти го прават. Просто како грав. Посебно во поднебје обременето со „конфликт“ не многу одамна, од кој раните тешко и бавно заздравуваат. А последиците се една од причините за иселувањето и кај едните, и кај другите, и кај сите останати. „A po jo“?

 

 

Најнови вести од: Колумни

Уставот од 17 ноември 1991 со асномската основа на Македонија како држава на македонскиот народ

Првиот устав на независна Македонија од 17 ноември 1991 година е од редот на така наречените „национални устави“. Тој македонски устав во најголемиот број негови елементи е на исто ниво и содржински и во поглед на содржаните принципи како и 165 други национални устави од вкупно 189-те устави, колку што ги има во овој момент во светот.

Со уставните амандмани од 16.11.2001 Македонија престана да биде држава на македонскиот народ и се вгради „фабрички дефект“ во политичкиот систем

„Амандманите од ноември 2001 година се сведоштво за ревизијата на асномска Македонија од суверена и унитарна држава во безидентитетна, дезинтегрирана, ‘рамковна’ мултиетничка Македонија. Со ревизијата на Уставот на РМ во 2001 година е маргинализирана улогата на македонскиот народ во конституирањето на Р. Македонија, минимизиран е неговиот конститутивен и државотворен карактер во формирањето на РМ.“ – нагласи академик Катица Ќулафкова на еден научен собир, одржан во Македонската академија на науки и уметности во 2014 година.

Треба долгорочно да се преосмисли натамошното чекорење по европскиот пат и каква Македонија мораме да им оставиме на идните поколенија

Република Македонија „прослави“ вчера, на 9 ноември, неславен јубилеј: изминаа 20 години од престојувањето во „еврочекалницата, откако истиот ден во 1995 година ЕУ ја донесе својата одлука да и додели статус како земја-кандидатска зе евроинтегрирање.

Свето Тоевски: Македонија не би требало да прифаќа по налог на ЕК третман како безначајна „геоополитичка трева“, која би ја газеле „слоновите“ додека се тепаат меѓу себе

Не соодветствува со автентичните државно-национални интереси на Македонија и на нејзините граѓани најновата позиција, која ја изнесе еврокомесарката за проширување на ЕУ Марта Кос, дека „земјите-кандидатки мора да направат геополитички избор на која страна се пред да влезат во ЕУ“. Спроведувањето на овој став дополнително би ја  усложнил ионака сложената ситуација, во која се наоѓа Македонија веќе изложена на сериозни критики во најновиот извештај на Европската комисија дека „не искажува резултати во реформите“ и оти „запаѓа во застој“.

Драмското и јазично творештво на Васил Иљоски – македонскиот Шекспир е трајно потсетување кои сме биле и кои мора да останеме – како Македонци

„Кога беше забранета употребата на македонскиот јазик Васил Иљоски се најде меѓу оние, кои имаа смелост постепено да го уфрлаат тој јазик во сите пори на тогашниот општествен и културен живот, дури и на сцената на Кралскиот Скопски театар, чија основна задача беше да ја неутрализира македонската национална свест.“ – констатира романописецот и театролог Александар Алексиев. Денес се навршуваат 30 години од смртта на Васил Иљоски и ова е соодветна пригода за навраќање кон неговото пребогато драмско и книжевно-лингвистичко творештво, но и на неговиот живот, вложен до последниот миг во афирмацијата на нашата македонска национална самобитност.

Преобјавен „Абецедарот“ за македонските деца во Егејска Македонија од 1925, кој е сведоштво за посебноста на македонскиот народ со својот македонски јазик

Во 1925 година се успеа преку тогашното Друштво на народи, кога не постоеше држава на македонскиот народ, да се издејствува „Абецедар“ за македонските деца во Егејска Македонија, макар и по барање на тогашна Бугарија и поради нејзините асимилаторски стремежи кон македонскиот народ. Денес, кога постои македонска држава на македонскиот народ, оваа Република Македонија, зошто да не се побара пак заштита за македонскиот јазик во Грција овој пат и од ЕУ и од Организацијата на ООН, како наследничка на некогашното Друштво на народи, па пак да се отпечати македонски овојпат „Буквар“, а не „Абецедар“ за македонските деца? Со барање и да се воведе македонскиот јазик во грчките училишта?! Правото на употреба на мајчиниот јазик е неотуѓиво право на секој народ и секое национално малцинство во Европа и светот, тоа право е загарантирано со сите европски конвенции и со конвенциите на ООН. Грција е обврзана со сите овие конвенции да ја овозможи употребата на македонскиот јазик во училиштата за македонските деца.

To top